Mercimek Yetiştiriciliği: Temel Adımlar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Mercimek, besin değeri yüksek ve ekonomik öneme sahip bir baklagil türüdür. Hem kuru hem de yeşil olarak tüketilebilen mercimek, Türkiye'de özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaygın olarak yetiştirilmektedir. İşte mercimek yetiştiriciliğinde izlenmesi gereken adımlar ve dikkat edilmesi gereken noktalar:
1. İklim ve Toprak İsteği
- Mercimek, serin iklim bitkisidir. Gelişme döneminde serin ve nemli hava, olgunlaşma döneminde ise sıcak ve kurak hava ister.
- Toprak seçiciliği yoktur, ancak en iyi verim; tınlı, kumlu-tınlı, iyi drene edilmiş ve organik maddece zengin topraklardan alınır.
- Toprak pH'sı 6.0-7.5 arasında olmalıdır. Asitli topraklar mercimek için uygun değildir.
2. Çeşit Seçimi
- Yeşil mercimek (Lens culinaris Medik.) ve kırmızı mercimek (Lens culinaris Medik. var. microsperma) olmak üzere iki ana çeşidi vardır.
- Bölgenizin iklim koşullarına uygun, verimli ve hastalıklara dayanıklı çeşitler seçilmelidir. Örneğin, kırmızı mercimek daha kurak bölgelerde yetiştirilirken, yeşil mercimek daha serin bölgelerde tercih edilir.
3. Toprak Hazırlığı
- Mercimek ekimi için toprak, sonbaharda 15-20 cm derinlikte sürülmelidir. İlkbaharda ise tırmık veya kazayağı ile toprak işlenerek ekime hazır hale getirilir.
- Toprak yüzeyinin düzgün ve keseklerden arındırılmış olması, çimlenme ve çıkışı kolaylaştırır.
4. Ekim Zamanı ve Yöntemi
- Ekim zamanı bölgenin iklimine bağlıdır. Genellikle ilkbahar ekimi yapılır; şubat sonu ile nisan başı arasında toprak sıcaklığı 5-10°C'ye ulaştığında ekim yapılmalıdır.
- Ekim, mibzerle sıraya yapılmalıdır. Sıra arası mesafe 15-30 cm, sıra üzeri mesafe 3-5 cm olarak ayarlanır.
- Tohumlar 4-6 cm derinliğe ekilmelidir. Dekara ortalama 12-15 kg tohum kullanılır.
5. Gübreleme
- Mercimek, köklerindeki nodül bakterileri sayesinde havadaki azotu bağlayabildiği için azotlu gübre ihtiyacı düşüktür. Ancak fosfor ve potasyum gereksinimi vardır.
- Ekim öncesi toprak analizi yapılarak, ihtiyaca göre fosforlu gübre (örneğin, 4-6 kg/da P2O5) uygulanmalıdır.
6. Sulama
- Mercimek, kurağa dayanıklı bir bitkidir, ancak çiçeklenme ve bakla oluşumu dönemlerinde yeterli nem önemlidir.
- Yağışın yetersiz olduğu durumlarda, çiçeklenme döneminde bir veya iki kez sulama yapılabilir. Aşırı sulamadan kaçınılmalıdır, çünkü kök çürüklüğüne neden olabilir.
7. Yabancı Ot Mücadelesi
- Mercimek, yabancı otlarla rekabete giremeyen bir bitkidir. Bu nedenle ekim öncesi ve sonrası yabancı ot kontrolü önemlidir.
- Mekanik mücadele (çapalama) veya uygun herbisitlerle kimyasal mücadele yapılabilir. Herbisit kullanımında, ürün etiketine uygun hareket edilmelidir.
8. Hastalık ve Zararlılarla Mücadele
- Mercimekte kök çürüklüğü, antraknoz, mildiyö gibi hastalıklar görülebilir. Dayanıklı çeşitler seçmek ve ekim nöbeti uygulamak hastalıkları azaltır.
- Zararlılar arasında yaprak bitleri, tripsler ve mercimek tohum böceği bulunur. Entegre mücadele yöntemleri ve gerekirse insektisit uygulamaları yapılmalıdır.
9. Hasat ve Depolama
- Hasat zamanı, bitkilerin yapraklarının sararması ve tanelerin sertleşmesiyle belirlenir. Genellikle haziran-temmuz aylarında yapılır.
- Hasat, biçerdöverle veya elle yapılabilir. Biçerdöver kullanılacaksa, ayarı mercimek tanelerinin zarar görmeyeceği şekilde yapılmalıdır.
- Hasat edilen mercimek, iyice kurutulduktan sonra depolanmalıdır. Depolama sırasında nem oranı %12'nin altında olmalı ve haşere mücadelesine dikkat edilmelidir.
Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar:
- Ekim nöbeti uygulayın: Mercimeği, buğday veya arpa gibi tahıllardan sonra ekerek toprak verimliliğini artırabilirsiniz.
- Tohum kalitesine özen gösterin: Sertifikalı ve hastalıksız tohum kullanımı verimi artırır.
- Toprak analizi yaptırın: Gübreleme ve toprak düzenlemesi için analiz sonuçlarına göre hareket edin.
- İklim değişikliklerini takip edin: Ani don olaylarına karşı önlem alın, özellikle çiçeklenme döneminde sıcaklık dalgalanmalarına dikkat edin.
- Depolama koşullarını optimize edin: Nem, sıcaklık ve havalandırma kontrollü ortamlarda depolama yaparak ürün kaybını önleyin.
Mercimek yetiştiriciliği, doğru uygulamalarla karlı bir tarım faaliyetidir. Yukarıdaki adımlara dikkat ederek sağlıklı ve verimli bir ürün elde edebilirsiniz. |
