Kırmızı Mercimek Yetiştiriciliği ve Hasadı
Kırmızı mercimek, besin değeri yüksek, baklagil familyasından bir bitkidir. Türkiye'de özellikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde yaygın olarak yetiştirilir. İklim ve toprak isteği bakımından nispeten toleranslı olan bu bitki, doğru koşullar sağlandığında verimli şekilde yetiştirilebilir. İşte kırmızı mercimek yetiştirme ve hasat sürecine dair detaylı bir rehber:
1. İklim ve Toprak İsteği
- Kırmızı mercimek, ılıman iklimleri sever; soğuğa dayanıklıdır, ancak don olayları genç bitkilere zarar verebilir.
- Toprak olarak hafif, iyi drene edilmiş, kumlu-tınlı veya tınlı topraklar idealdir; ağır ve su tutan topraklar kök çürümesine neden olabilir.
- Toprak pH'sı nötr veya hafif alkali (6.0-7.5 arası) olmalıdır; asitli topraklarda verim düşebilir.
2. Toprak Hazırlığı ve Ekim
- Toprak, ekim öncesi sonbaharda veya ilkbaharda sürülerek havalandırılmalı ve yabancı otlardan temizlenmelidir.
- Ekim zamanı bölgeye göre değişir: Ilıman bölgelerde sonbahar (Ekim-Kasım), soğuk bölgelerde ilkbahar (Mart-Nisan) tercih edilir.
- Tohumlar, 2-4 cm derinliğe, sıra arası 15-20 cm olacak şekilde ekilir; dekara yaklaşık 10-15 kg tohum kullanılır.
- Ekim öncesi tohumlar, fungal hastalıklara karşı ilaçlanabilir; aşılı Rhizobium bakterisi ile işlem görmüş tohumlar kullanılarak azot bağlama verimi artırılabilir.
3. Bakım İşlemleri
- Sulama: Kırmızı mercimek, kuraklığa dayanıklıdır; ancak çiçeklenme ve bakla oluşumu dönemlerinde yağış yoksa hafif sulama yapılabilir. Aşırı sulamadan kaçının, kök hastalıklarına yol açabilir.
- Gübreleme: Toprak analizi yapılarak ihtiyaç belirlenmeli; genellikle fosfor ve potasyum ağırlıklı gübreler ekim öncesi uygulanır. Azot gübrelemesine gerek yoktur, çünkü mercimek köklerindeki bakteriler azotu havadan bağlar.
- Yabancı Ot Kontrolü: Ekim sonrası çapalama veya uygun herbisitlerle yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır; bu, verimi önemli ölçüde artırır.
- Hastalık ve Zararlılar: Kök çürüklüğü, pas hastalığı ve yaprak bitleri gibi sorunlara karşı düzenli gözlem yapılmalı; organik veya kimyasal mücadele yöntemleri uygulanmalıdır.
4. Hasat Zamanı ve Yöntemi
- Hasat zamanı, bitkinin yapraklarının sararması ve baklaların kahverengiye dönüp kurumasıyla belirlenir; genellikle ekimden 90-120 gün sonra (yaz aylarında) hasat yapılır.
- Küçük alanlarda elle söküm veya orakla kesim yapılabilir; büyük tarlalarda ise biçerdöver kullanılır. Biçerdöver ayarı, tohum kaybını önlemek için düşük hızda yapılmalıdır.
- Hasat sonrası bitkiler, güneş altında kurutularak harmanlanır; daha sonra savurma veya eleme yoluyla tohumlar yabancı maddelerden ayrılır.
5. Hasat Sonrası İşlemler
- Kuru ve serin bir yerde, nem oranı %12'nin altında depolanmalıdır; aksi takdirde küflenme veya böceklenme olabilir.
- Depolama öncesi tohumlar temizlenmeli ve gerekirse ilaçlanmalıdır; bu, raf ömrünü uzatır.
- Kırmızı mercimek, rotasyon bitkisi olarak kullanılabilir; toprağa azot kazandırdığı için buğday veya arpa gibi ürünlerle münavebe yapılması önerilir.
Kırmızı mercimek yetiştiriciliği, düşük maliyetli ve çevre dostu bir tarım yöntemidir. Doğru uygulamalarla yüksek verim alınabilir; bu da hem ekonomik hem de besinsel faydalar sağlar. Unutmayın, yerel tarım danışmanlarından destek alarak bölgenize özgü ipuçlarını öğrenmek verimi artırabilir.
|
