Kırmızı Mercimek Yetiştiriciliği ve Hasat Süreci
Kırmızı mercimek, besin değeri yüksek ve tarımı nispeten kolay bir baklagil türüdür. İklim ve toprak istekleri düşük olduğu için Türkiye'nin birçok bölgesinde yetiştirilebilir. İşte kırmızı mercimeğin yetiştirilmesi ve toplanmasına dair adım adım bir rehber:
1. İklim ve Toprak İsteği
- Kırmızı mercimek, serin iklim bitkisidir ve genellikle ilkbahar aylarında ekilir. Don olaylarına karşı hassastır, bu nedenle ekim zamanı iyi ayarlanmalıdır.
- Toprak olarak hafif, kumlu-tınlı, iyi drene edilmiş ve organik maddece zengin topraklar tercih edilir. Ağır ve su tutan topraklar uygun değildir, çünkü kök çürüklüğüne neden olabilir.
- Toprak pH'sı nötr veya hafif alkali (6.0-7.5 arası) olmalıdır. Ekim öncesi toprak analizi yapılarak gübre ihtiyacı belirlenebilir.
2. Tohum Seçimi ve Ekim
- Kaliteli, sertifikalı tohumlar kullanılmalıdır. Tohumlar ekimden önce ilaçlanarak hastalıklara karşı korunabilir.
- Ekim zamanı bölgenin iklimine bağlı olarak değişir, genellikle mart-nisan aylarında yapılır. Toprak sıcaklığı 7-10°C'ye ulaştığında ekim yapılabilir.
- Ekim, mibzerle sıra arası 15-20 cm, sıra üzeri 3-5 cm olacak şekilde yapılır. Tohum derinliği 2-4 cm arasında tutulmalıdır. Dekara ortalama 8-12 kg tohum kullanılır.
3. Bakım İşlemleri
- Sulama: Kırmızı mercimek, kurağa dayanıklı bir bitkidir. Ancak çiçeklenme ve bakla dolum dönemlerinde yeterli nem önemlidir. Aşırı sulamadan kaçınılmalı, damla sulama veya yağmurlama sistemleri tercih edilmelidir.
- Gübreleme: Fosfor ve potasyum ağırlıklı gübreleme yapılır. Ekim öncesi toprağa 3-4 kg/da fosfor ve 2-3 kg/da potasyum verilebilir. Azot ihtiyacı düşüktür, çünkü mercimek köklerindeki nodüller sayesinde havadan azot bağlayabilir.
- Yabancı ot kontrolü: Ekim sonrası çıkış öncesi veya erken dönemde yabancı ot ilaçlaması yapılabilir. Mekanik olarak çapalama da etkili bir yöntemdir.
- Hastalık ve zararlılarla mücadele: Kök çürüklüğü, pas ve mildiyö gibi hastalıklara karşı düzenli gözlem yapılmalı, gerekirse uygun ilaçlar kullanılmalıdır. Yaprak bitleri gibi zararlılar için biyolojik veya kimyasal mücadele yöntemleri uygulanabilir.
4. Olgunluk ve Hasat Zamanı
- Kırmızı mercimek, ekimden yaklaşık 90-120 gün sonra hasat olgunluğuna ulaşır. Bitkilerin yaprakları sararıp döküldüğünde, baklalar kahverengiye dönüp kuruduğunda ve taneler sertleştiğinde hasat zamanı gelmiş demektir.
- Hasat genellikle temmuz-ağustos aylarında yapılır. Tane dökümünü önlemek için zamanında hasat çok önemlidir.
5. Hasat Yöntemleri
- Küçük alanlarda elle hasat yapılabilir: Bitkiler topraktan sökülür veya orakla kesilir, ardından gölgede kurumaya bırakılır.
- Büyük tarlalarda biçerdöver kullanılır: Biçerdöverle hasat yapılırken, ayarı iyi yapılmış olmalıdır. Tane kaybını en aza indirmek için sabah erken saatlerde veya nemli havalarda hasat tercih edilir. Hasat edilen ürün, nem oranı %14'ün altına düşene kadar kurutulur.
6. Hasat Sonrası İşlemler
- Kurutma: Hasat edilen mercimek, temiz bir zeminde güneş altında veya kurutma makineleriyle kurutulur.
- Harmamlama: Kuruyan bitkiler, harman makinesi veya sopayla dövülerek taneler ayrılır.
- Temizleme ve depolama: Taneler, eleme veya savurma yöntemleriyle yabancı maddelerden arındırılır. Daha sonra kuru, serin ve havalandırmalı depolarda, nem ve böceklenmeye karşı korunarak saklanır.
Kırmızı mercimek yetiştiriciliği, doğru koşullar sağlandığında verimli ve karlı bir tarım faaliyetidir. İyi bir planlama ve bakımla dekardan 150-250 kg arası ürün alınabilir. Yerel tarım müdürlüklerinden destek alarak bölgenize uygun çeşit ve teknikler hakkında bilgi edinebilirsiniz. |
